Қозғалыс қауіпсіздігі немесе әуе көлігін пайдалану саласындағы құқықтық нормалардың қалыптасуының тарихи сипаттамасы

Мақала Қазақстанда қозғалыс қауіпсіздігін құқықтық реттеудің дамуын және әуе көлігін пайдалануды талдауға арналған. Халықаралық Азаматтық авиация ұйымының (ICAO) халықаралық стандарттарын бейімдеуді қоса алғанда, кеңестік құқықтық жүйеден ұлттық заңнамаға көшу кезеңдері қарастырылады. Чикаго конвенциясы ратификацияланғаннан кейінгі нормативтік базадағы өзгерістерге және халықаралық азаматтық авиацияның қауіпсіздігін қамтамасыз етудегі ICAO рөліне ерекше назар аударылады. Әуе көлігін пайдалануды және ұшу қауіпсіздігі мәселелерін реттейтін негізгі заңнамалық актілер сипатталған. Авторлар әуе кемелерін мұздан қорғаудың ұлттық ережелерін енгізудің және авиациялық қызметті сертификаттау жүйесін жетілдірудің маңыздылығын атап көрсетеді. Сондай-ақ, КСРО мен Қазақстан заңнамасында әуе көлігінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі қылмыстық нормаларға салыстырмалы талдау жүргізілуде. Мақала халықаралық стандарттармен одан әрі ықпалдасу және Қазақстанның авиация саласын құқықтық реттеуді жаңғырту қажеттігін атап көрсетеді.

1. The Air Code of the USSR was adopted in 1961 // Bulletin of the Supreme Soviet of the USSR. 1961, no. 52, art. 538. URL: https://www.booksite.ru/fulltext/1/001/008/006/091.htm (accessed: 01.01.2025)

2. Convention on International Civil Aviation 1944. 2010. URL: https://wipolex-res.wipo.int/edocs/lexdocs/treaties/ru/icao-ca/trt_icao_ca_002ru.pdf (accessed: 03.01.2025)

3. International Civil Aviation Organization. 2020. URL: //https://www.un.org/ru/ecosoc/icao/ (accessed: 03.01.2025)

4. Афанасьев В.Г. Международные отношения в области гражданской авиации. – М.: Междунар. отношения, 1983. – С. 78–79.

5. Manual on the prevention of aircraft accidents. 1984. Approved by the Secretary General and published with his authority. URL: https://flightcenter.aero/sites/default/files/inline-files/icao-rukovodstvo-po-predotvrascheniyu-aviacionnykh-proisshestvii.pdf (accessed: 05.01.2025)

6. Annex 13 “Aircraft Accident and Incident Investigation” to the Convention on International Civil Aviation 1944. ICAO, 2010. URL: http://www.6pl.ru/asmap/Annexes//an13_cons_ru.pdf (accessed: 05.01.2025)

7. Manual to Considering Cabin Safety Aspects in Aircraft Accident and Incident Investigations. 2015. URL: https://standart.aero/ru/icao/book/ (accessed: 06.01.2025)

8. Resolution of the Supreme Council of the Republic of Kazakhstan dated July 2, 1992 on ratification of the Chicago Convention on International Civil Aviation. 2017. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/B920006300 (accessed: 07.01.2025)

9. Law of the Republic of Kazakhstan dated July 15, 2010 No. 339-IV “On the Use of the Airspace of the Republic of Kazakhstan and Aviation Activities”. URL: https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=30789893 (accessed: 08.01.2025)

10. Order of the Minister of Investments and Development of the Republic of Kazakhstan dated July 27, 2017 No. 505 “On approval of the Rules for the submission and investigation of aviation data and the investigation of aviation accidents and incidents in civil and experimental aviation”. URL: https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=32902230 (accessed: 08.01.2025)

11. Resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated 11.03.2016 No. 136 “On approval of the Flight Safety Program in the Sphere of Civil Aviation”. URL: https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=39617866 (accessed: 09.01.2025)

12. Criminal Code of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2014 No. 226-V. URL: https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=31575252 (accessed: 10.01.2025)

13. Order of the Acting Minister of Industry and Infrastructure Development of the Republic of Kazakhstan dated 07.03. 2023 No. 141 “On Approval of the Rules for Anti-Icing Protection of Aircraft on the Ground”. URL: https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=36724871&pos=4;-60#pos=4;-60 (accessed: 09.01.2025)

14. Department for Investigation of Accidents and Incidents in Transport. 2018. URL: https://www.gov.kz/memleket/entities/transport/about/structure/departments/Investigation/32127/1?lang=ru. (accessed: 09.01.2025)

15. Гаптрахманова А.В. Международно-правовые основы обеспечения безопасности полетов Гражданской Авиации Международной Организацией Гражданской Авиации (ИКАО) // Юридическая наука. – 2013. – № 3. – С. 117–120.