Заңды кәсіпкерлік қызметті қорғаудың қылмыстық-құқықтық шараларын жетілдіру мәселелері

Изнеске нұқсан келтіретін лауазымды тұлғаларға қатысты шешуші шаралар қабылдау қажеттілігі туралы Мемлекет басшысының 2019 жылғы 2 қыркүйектегі жолдауында атап өтілді. Бүгінгі таңда кәсіпкерлік мүдделерін қылмыстық-құқықтық қорғау профилактикалық сипаттағы өзге де шаралар арасында ең тиімді шара болып қала береді. Сонымен қатар, қаралып отырған қызмет саласындағы қол сұғушылықтар үшін қылмыстық заңда көзделген жауапкершілік жазалау мақсаттарына жете алмайды. Заңды кәсіпкерлік қызметке кедергі жасау, рейдерлік және басқалар сияқты кең таралған қылмыстар кінәлі адамдардың іс-әрекеттері өз міндеттерін немесе азаматтық-құқықтық мәмілелерді орындаудың заңды сипатына жабылғандықтан, қылмыстардың ең қиын дәлелденетін құрамдарының бірі болып табылады. Осыған байланысты, баптың авторы кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен заңды мүдделеріне қол сұғатын құқық бұзушылықтардың толық криминологиялық және қылмыстық-құқықтық сипаттамасын берді. Статистикалық деректерді талдау, кәсіпкерлік қызметке кедергі келтіруге байланысты қылмыстық істерді қараудың сот-тергеу тәжірибесі, шет елдердің тәжірибесі негізінде заңнаманы жетілдіру бойынша бірқатар шаралар ұсынылды. Алынған нәтижелер нормашығармашылық қызметте және кәсіпкерлердің құқықтары мен мүдделерін қылмыстық-құқықтық қорғаудың теориялық тәсілдерін өзектендіруде пайдалы болуы мүмкін.

1. Economy Profile of Kazakhstan Doing Business 2020 Indicators. URL: https://www.doingbusiness.org/content/dam/doingBusiness/country/k/kazakhstan/KAZ.pdf

2. Послание Главы государства Касым-Жомарта Токаева народу Казахстана «Конструктивный общественный диалог – основа стабильности и процветания Казахстана». 02.09.2019 г. URL: http://www.akorda.kz/ru/addresses/ addresses_of_president/poslanie-glavy-gosudarstva-kasym-zhomarta-tokaeva.

3. Сведения Комитета по правовой статистике и специальным учетам Генеральной прокуратуры Республики Казахстан о зарегистрированных преступлениях с 2015 по 2021 годы.

4. The Laws that Govern the Securities Industry. Securities Exchange Act of 1934. URL: https://www.sec.gov/answers/about-lawsshtml.html.

5. French Commercial Code adopted in 1807. URL: https://www.Legifrance.gouv.fr/content/download/1951/13685/version/5/file/Code_32.pdf.

6. Criminal Code of the Kingdom of Spain. Organic act 10/1995. URL: https://www.legislationline.org/download/id/6443/file/Spain_CC_am2013_en.pdf.

7. Corporate Finance & Accounting. Understanding Hostile Takeovers. URL: https://www.investopedia.com/terms/h/ hostiletakeover.asp. (аccessеd: 10.02.2020)

8. Reid Sue Titus. Crime and criminology / Sue Titus Reid. – 11th ed., 637 p.

9. Вопросы усиления защиты прав предпринимателей и их законных интересов: монография / Под общ. ред. Шушиковой Г.К. – Косшы: Академия правоохранительных органов при Генеральной прокуратуре Республики Казахстан, 2020. – 161 с.

10. Вербицкая Ю.В. Уголовно-правовые и криминологические меры борьбы с воспрепятствованием законной предпринимательской деятельности / Автореф. на соиск. уч.степени к.ю.н. – Москва, 2006. – С. 20.

11. Рахметов С.М. Воспрепятствование законной предпринимательской деятельности // Вестник Института законодательства РК. – 2012. – № 2(26). – С. 68–74.