Мақала жалпы құқық теориясының маңызды мәселелерінің біріне арналған. Құқықты ресми түсіндіру мәселелері Қазақстан Республикасының және посткеңестік кеңістіктегі басқа мемлекеттердің кеңестік және қазіргі заманғы заң әдебиетіндегі салыстырмалы түрде ауқымды дамуға қарамастан, өзекті болып қала береді. Еліміздің заңнамасы заңдарды және өзге де нормативтік құқықтық актілерді ресми түсіндірудің түсінігі мен субъектілерін біршама екіұшты және қарама-қайшылықты түрде айқындайды, бұл заңдардың өзінде кейбір қарама-қайшылықтар туғызады және сол арқылы құқық қорғау органдарының, ұйымдардың заңнама нормаларын ерікті түрде түсіндіруіне әкеп соқтырады. және азаматтар. Ал бұл озбырлыққа, жеке және заңды тұлғалардың, сондай-ақ мемлекеттің өзінің және жалпы қоғамның құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін бұзуға апаратын төте жол. Осыған байланысты бұл жұмыстың авторы бұл мәселені ғылыми позициялардан түсінуге және оның шешіміне өзіндік көзқарасын беруге тырысты.

Нарық субъектілерінің үстем жағдайын реттеу – нарықтағы өзекті мәселе, ал оны заң шеңберінде реттеу кәсіпкерліктің дамуына, кәсіпкерлер арасында шынайы, адал, әділ бәсекенің дамуына тікелей байланысты. Бұл мақаланың мақсаты Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік Кодексінің 172-бабында нарық субъектісінің үстем жағдайын анықтау, 174-бапта [1] нарық субъектісінің үстем жағдайын теріс пайдаланған жағдайда туындайтын жауапкершілікке нақты қорытынды жасау. Зерттеу барысында көтерілген мәселелер мен мақсаттардың маңыздылығы, ондағы тұжырымдар нарықтағы бәсекелестік саласындағы құқықбұзушылықтармен күрес жүргізуге үлкен үлес қосады. Тақырыпты зерттеу барысында жалпы ғылыми және жеке ғылыми әдістер қолданылды. Мақаланың тәжірибелік құндылығы зерттеу төңірегінде автордың жасаған тұжырымдары кәсіпкерлік заң нормаларына өзгерістер мен толықтырулар енгізуге ұсыныстарын тұжырымдау.

Мақала нарықтық қатынастар мен интеграциялық процестердің өзгеруі жағдайында сақтандыру құқығының даму перспективаларын зерттеуге арналған. Осы мақаланы жазудың мақсаты ЕАЭО шеңберіндегі интеграция жағдайында нарықтық қатынастарды дамытудың қазіргі жағдайында сақтандыру құқығын дамытудың негізгі бағыттарын анықтау болып табылады. Автор сақтандыру құқықтың кешенді саласы ретінде қалыптасу сатысында екендігі туралы ереже ұсынады. Автордың мақалада келтірілген тұжырымдары осының дәлелі болып табылады. Қазіргі заманғы сақтандыру заңнамасының теориялық ережелері мен жүйесін жан-жақты талдау авторға Қазақстандағы нарықтық қатынастарды дамытудың қазіргі жағдайында қазақстандық құқық жүйесінде сақтандыру құқығын дамыту жолдарын тұжырымдауға мүмкіндік берді. Осы мақаланың теориялық және практикалық маңыздылығы сақтандыру құқығы саласында одан әрі зерттеулер жүргізу кезінде теориялық нәтижелерді пайдалану мүмкіндігі болып табылады. Мақалада көрсетілген қорытындыларды сынақтан өткізу сақтандыру құқығының теориялық ережелерін және сақтандыру құқықтық қатынастары саласындағы зерттеу бағыттарын үйлестіруге мүмкіндік береді.

Изнеске нұқсан келтіретін лауазымды тұлғаларға қатысты шешуші шаралар қабылдау қажеттілігі туралы Мемлекет басшысының 2019 жылғы 2 қыркүйектегі жолдауында атап өтілді. Бүгінгі таңда кәсіпкерлік мүдделерін қылмыстық-құқықтық қорғау профилактикалық сипаттағы өзге де шаралар арасында ең тиімді шара болып қала береді. Сонымен қатар, қаралып отырған қызмет саласындағы қол сұғушылықтар үшін қылмыстық заңда көзделген жауапкершілік жазалау мақсаттарына жете алмайды. Заңды кәсіпкерлік қызметке кедергі жасау, рейдерлік және басқалар сияқты кең таралған қылмыстар кінәлі адамдардың іс-әрекеттері өз міндеттерін немесе азаматтық-құқықтық мәмілелерді орындаудың заңды сипатына жабылғандықтан, қылмыстардың ең қиын дәлелденетін құрамдарының бірі болып табылады. Осыған байланысты, баптың авторы кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен заңды мүдделеріне қол сұғатын құқық бұзушылықтардың толық криминологиялық және қылмыстық-құқықтық сипаттамасын берді. Статистикалық деректерді талдау, кәсіпкерлік қызметке кедергі келтіруге байланысты қылмыстық істерді қараудың сот-тергеу тәжірибесі, шет елдердің тәжірибесі негізінде заңнаманы жетілдіру бойынша бірқатар шаралар ұсынылды. Алынған нәтижелер нормашығармашылық қызметте және кәсіпкерлердің құқықтары мен мүдделерін қылмыстық-құқықтық қорғаудың теориялық тәсілдерін өзектендіруде пайдалы болуы мүмкін.

Мақалада Қазақстан Республикасында кәмелетке толмағандар жасайтын зорлық-зомбылық қылмыстары мәселесі қарастырылған. Онда зорлық-зомбылық қылмыстарының алдын алуға мән берілмеуі, алдын алу шараларының жеткіліксіздігі және қоғамдағы құқықтық сана мәдениетінің төмендігі сияқты осы құбылысқа әкеліп соқтыратын негізгі проблемалар айқындалады. Мақалада зорлық-зомбылық қылмысының алдын алуды жақсарту бойынша нақты шаралар, оның ішінде зорлық-зомбылықтың алдын алу бойынша шаралардың санын арттыру, құқық және құқық қорғау органдары тарапынан бақылауды күшейту, жастардың өмір сүру жағдайлары мен тәрбиесін жақсарту, қоғамдық ұйымдармен бірлесіп жұмыс жасау ұсынылады. Осы іс- шаралардың негізінде кәмелетке толмағандар тарапынан жасалған зорлық-зомбылық қылмыстарының алдын алу және қоғамда қауіпсіздікті қамтамасыз ету тиімді.

Қылмысқа қарсы іс-қимылда Қазақстан Республикасындағы қылмыстық құқық бұзушылықтарды санаттау институтының маңыздылығының теориялық және практикалық аспектілері қарастырылған. Авторлар қылмыстық заңнама және қылмыстық құқық ғылымы тұрғысынан қылмыстық құқық бұзушылықтарды санаттарға бөлу институтының қазіргі заманғы құқықтық түсінуіне және құқық қолдануына талдау жасады. Авторлар Қазақстан Республикасының қолданыстағы қылмыстық заңнамасына бірқатар новеллалар мен құқық қолдану қызметін одан әрі жетілдіру бойынша ұсынымдар ұсынды. Құқық қолданушылар үшін қиындық, мысалы, бір баптың бір бөлігі қылмыстың төрт санатының әр түрлілігіне жатқызылуы мүмкін бірнеше бөліктен тұратын жекелеген баптар кездесетіндігінде (мысалы, ҚК-нің 120, 121, 122 – баптары бір мезгілде ауырлығы орташа, ауыр, аса ауыр қылмыстарға жатқызылады; ҚК-нің 143 – бабы онша ауыр емес, ауырлығы орташа, ауыр қылмыстарды білдіреді; ҚК-нің 367–бабы бір мезгілде қылмыстардың барлық төрт санатын білдіреді: 1-бөлігі – онша ауыр емес, 2-бөлігі – ауырлығы орташа, 3-бөлігі – ауыр қылмыстар және т.б.). Бұл мәселе егжей-тегжейлі тәуелсіз зерттеуге және түсінуге лайық. Оң мысал ретінде ҚазКСР бұрынғы ҚК-нің 7-1-бабында «ауыр қылмыс ұғымы»қолданылған құқықтық техниканы келтіреміз. Сол кезеңнің заң шығарушысы ауыр қылмыс ұғымын нақты анықтады, өйткені ол осы санатқа жататын барлық ауыр қылмыстардың тізімін жасады. Бұл құқық қорғау органдарына жұмыс барысында оқиғаларды оңай басқаруға және белгілі бір жасалған қылмыстардың дұрыс біліктілігін беруге мүмкіндік берді, бұл өз кезегінде жазаның дұрыс тағайындалуын білдіреді.

Мақалада қоршаған ортаға зиян келтіргені үшін жауапкершілік мәселелері зерттелді. Қоршаған ортаға зиянды өтеуге байланысты проблемалардың халықаралық сипатына, қоршаған табиғи ортаны қорғау проблемасында аумақтық шекараларды белгілеуге жол бермеуге назар аударылады. Қоршаған ортаны қорғаумен байланысты халықаралық ұйымдарға сипаттама берілді, осы саладағы халықаралық ынтымақтастыққа әсер ететін факторлар талданды. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы басқару жүйесін дамыту, табиғи объектілерге зиян келтіретін субъектілерді азаматтық-құқықтық жауапкершілікке тарту проблемасына ерекше назар аударылады. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы бірқатар бағыттар бойынша халықаралық ынтымақтастықты күшейту, экологиялық зиянды және оның құрылымдық элементтерін түсінудің бірыңғай тәсілін әзірлеу, сондай-ақ халықаралық деңгейде зиян келтірушіден өндіріп алынатын және келтірілген экологиялық зиянды өтеуге бағытталған өтемақы төлемдерінің мөлшерін айқындаудың бірыңғай қағидаларын әзірлеу қажеттілігі негізделеді.

Сыбайлас жемқорлық қазіргі заманның ең қауіпті әлеуметтік індеттерінің біріне айналды. Оның себептері қоғам мен мемлекет дамуының әлеуметтік-мәдени, экономикалық, институционалдық және басқа да ерекшеліктеріне негізделген. Жаһандану жағдайында көптеген елдер, соның ішінде Қазақстан Республикасы мемлекеттік органдар қызметінің негізгі бағыттарының бірі ретінде сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес саласына ерекше көңіл бөлуде. Бұл мақалада автор сыбайлас жемқорлыққа қарсы халықаралық-құқықтық ісқимыл тәжірибесін кешенді құқықтық талдау мен қорытуды жүзеге асырды, сыбайлас жемқорлыққа қарсы ісқимылдың жалпы халықаралық-құқықтық мәселелері, сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестің проблемалық мәселелерін шешудің негізгі тәсілдері контекстінде талдау жүргізілді. сыбайлас жемқорлық зерттелді және осы мәселелерді шешуге автордың көзқарасы ұсынылды.