Авторлық және зияткерлік меншікке байланысты құқықтық дауларды реттеу үшін медиацияны қолдану мәселелері

Мақалада мемлекетіміздегі зияткерлік меншік құқықтарына қатысты дауларды шешуде медиация рә сімін қолдануға байланысты туындайтын негізгі мәселелер қарастырылады. Осы саладағы медиация рәсімінің құқық қолдану практикасының негізгі көкейкесті мәселелер жүйесі анықталды. Авторлық және зияткерлік меншік құқықтарына қатысты дауларды шешу бойынша Дүниежүзілік зияткерлік меншік ұйымының (ДЗМҰ) тәжірибесі қарастырылады. Медиацияны қолданудың ұлттық және халықаралық деңгейдегі шетелдік тәжірибесі ішінара салыстырмалы түрде зерттелінеді. Мақалада құқықтық қорғаудың сот жүйесіне балама әдіс-тәсілдерін қолдана отырып, зияткерлік меншік және авторлық құқықтарды қорғау жөніндегі ҚРның Жоғарғы сотының жылдық есептік мерзімдегі сандық статистикасы ұсынылған. Салаарлық азаматтық заңнамамен қатар, салалық заңда белгіленген зияткерлік меншік құқықтар мен соған байланысты авторлық құқықтарды қорғау нысандары және қорғаудың баламалы тәсілдері мақала мазмұнында қарастырылады.

1. Қазақстан Республикасының Дүниежүзілік зияткерлік меншік ұйымының авторлық құқық жөніндегі шартына қосылуы туралы // Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 16 сәуірдегі № 547 заңы. URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/Z040000547_

2. Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексi 1994 жылғы 27 желтоқсандағы № 268-ХIII (2021.24.05 берілген өзгерістер мен толықтырулармен) // Егемен Қазақстан газеті, 1999 жыл, 17 шілде, № 150–157. URL: https://adilet.zan.kz

3. Сергеева Н.Ю. Медиация как легитимный способ урегулирования споров в сфере интеллектуальной собственности в России // Журнал Суда по интеллектуальным правам. – 2018. – № 19. – С. 98–102.

4. Архипкина А.С. Медиация как способ защиты прав и свобод человека и гражданина // Вестник Бурят.гос.ун-та. – 2011. – № 2. – С. 285–289.

5. Серго А.Г. Медиация в спорах об интеллектуальной собственности // Вестник Университета имени О.Е. Кутафина. – 2017. – № 6. – С.18–22.

6. Тіркелген азаматтық істер санына шығарылған шешімдердің арақатынасы туралы статистикалық деректер. URL: https://sud.gov.kz/rus/content/statisticheskie-dannye-o-sootnosheniivynesennyh-resheniy-kchislu-zaregistrirovannyh / (өтініш берілген күн: 4.03.2022)

7. Зияткерлік меншік құқықтарын сақтау және қорғау саласындағы бірыңғай реттеу қағидаттары туралы келісімді ратификациялау туралы // Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 30 маусымдағы № 448-IV заңы. URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/Z1100000448

8. Медиация туралы Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 28 қаңтардағы № 401-IV заңы (2021.12.20. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) // Қазақстан Республикасы Парламентінің жаршысы, 2011 ж., № 2, 27-құжат (2559). URL: http://online.zakon.kz.

9. Шереметьева А.К., Нижанковская Н.А. Медиация как гражданско-правовой способ урегулирования конфликтов в сфере интеллектуальной собственности // Ученые заметки ТОГУ. – 2013. – Т. 4. – № 4. – С. 1162–1168.

10. Гусев В.Е. Правовой статус медиатора // Молодой ученый. – 2011 г. – № 11. – Т. 2. – С. 8–9. URL: https://moluch.ru/archive/34/3933/

11. 2023 жылдың 21 ақпанындағы “Соттан тыс және сотқа дейінгі міндетті тәртіп көзделген даулар бойынша әдістемелік ұсынымдар.” URL: https://sud.gov.kz/sites/default/files/pagefiles/distemelik_usynymdar_sotka_deyingi_trtip.pdf

12. Савина В. Медиация в сфере интеллектуальной собственности: возможности и перспективы применения // Интеллектуальная собственность (Авторское право и смежные права). – 2017. – № 10. – С. 35–42.