Салық органының ққс пен ккп бойынша өтемдерді алып тастау мақсатында бизнеске мәмілелерді жарамсыз деп тану туралы талаптары

Мақалада Қазақстан Республикасының салық органдары тарапынан бизнестің мәмілелерін жарамсыз деп тану арқылы ҚҚС пен ККП бойынша шегерімдерді алып тастауға бағытталған талаптары қарастырылады. Салық органдарының мұндай талаптарды негіздеудегі құқықтық дәлелдері мен қолданылатын азаматтық және салық заңнамасының нормалары талданады. Электрондық шот-фактуралар жүйесінің (ЭСФ Жүйесі) салықтық бақылау құралындағы рөліне ерекше назар аударылып, оның көмегімен бизнес операцияларын қашықтықтан талдау мүмкіндігі сипатталады. Автор мұндай талаптардың инвестициялық ахуалға теріс әсерін атап көрсетіп, салық органдарының дәлелдемелеріндегі жиі кездесетін құқықтық кемшіліктерге тоқталады. Мақалада кәсіпкерлердің мүдделерін қорғау үшін ұсынылатын нақты қадамдар берілген: құжаттық дәлелдемелер жинау, куәгерлермен жұмыс, құқықтық ұстанымды қалыптастыру. Салық және азаматтық қатынастарды ажырату қажеттілігі де атап өтілген. Қорытындыда кәсіпкерлердің құқықтық сауаттылығын арттыру мен олардың құқықтарын қорғауды күшейту жолдары ұсынылады аударылады.

1. Тоқаев Қ.-Ж. Әділетті Қазақстан: заң және тәртіп, экономикалық өсім, халықтың оптимизмі атты Қазақстан халқына Жолдауы. URL: https://www.akorda.kz/ (өтініш берілген күн: 07.04.2025)

2. Sharipov D.S. Legal regulation of tax disputes in the Republic of Kazakhstan // Law and Time. 2023. No. 4. P. 56–62.

3. Сейтқасымов Ғ.С., Баймұхамбетов С.Б. Салық және салық салу негіздері. – Алматы: Экономика, 2020.

4. Сапарғалиев Ғ. Қазақстан Республикасының құқықтық жүйесі. – Алматы: Норм-Пресс, 2021.

5. Попова Л.Ю. Оспаривание сделок налоговыми органами: правовые последствия // Налоговедение. – 2022. – № 7. – С. 98–106.

6. Артемьев А.В. Контроль налоговых органов за законностью сделок: современные подходы // Финансовое право. – 2023. – № 9. – С. 102–108.

7. Гражданский процессуальный кодекс Республики Казахстан от 31 октября 2015 г. № 377-V ЗРК // Электронный портал нормативных правовых актов Республики Казахстан. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/K1500000377 (дата обращения: 29.04.2025)

8. Кодекс Республики Казахстан от 25 декабря 2017 года № 120-VI «О налогах и других обязательных платежах в бюджет» (Налоговый кодекс) // Электронный портал нормативных правовых актов Республики Казахстан. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/K1700000120 (дата обращения: 29.04.2025)

9. Закон Республики Казахстан от 6 января 2012 года № 527-IV «О национальной безопасности Республики Казахстан» // Электронный портал нормативных правовых актов Республики Казахстан. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/Z1200000527 (дата обращения: 29.04.2025)

10. Гражданский кодекс Республики Казахстан (Общая часть) от 27 декабря 1994 г. № 268-XIII // Электронный портал нормативных правовых актов Республики Казахстан. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/K940001000_ (дата обращения: 29.04.2025)

11. Постановление Пленума Верховного Суда Республики Казахстан от 7 июля 2016 года № 6 «О некоторых вопросах недействительности сделок и применения судами последствий их недействительности» // Электронный портал нормативных правовых актов Республики Казахстан. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/P1600000006 (дата обращения: 29.04.2025)

12. Постановление Пленума Верховного Суда Республики Казахстан от 29 июня 2017 года № 4 «О судебной практике применения налогового законодательства» // Электронный портал нормативных правовых актов Республики Казахстан. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/P1700000004 (дата обращения: 29.04.2025)

13. Olmedo J.G. The fragmentation of international investment and tax dispute settlement: а good idea? // Leiden Journal of International Law. 2023. Vol. 36. No. 3. P. 617–642.

14. Постановление Пленума Верховного Суда Республики Казахстан от 22 декабря 2022 года № 9 «О некоторых вопросах применения судами налогового законодательства» // Электронный портал нормативных правовых актов Республики Казахстан. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/P2200000009 (дата обращения: 29.04.2025)

15. Nias P. Prevention and resolution of international tax disputes: the use of alternative dispute resolution (ADR) techniques including mediation // Mooij H. (ed.) International Tax Disputes: Arbitration, Mediation and Dispute Management. London: Edward Elgar Publishing, 2024. P. 105–120.

16. Mooij H. International Tax Disputes: Arbitration, Mediation, and Dispute Management. London: Edward Elgar Publishing, 2024.

17. Haslehner W., Lyons T. Alternative Dispute Resolution and Tax Disputes. London: Edward Elgar Publishing, 2023.

18. Noonan C. Swimming Against the Tide? The Arbitration of International Tax Disputes // Indian Journal of International Economic Law. 2023. Vol. 14, Iss. 1. Art. 3.

19. Kofler G., Rust A. Tax Dispute Resolution Directive: an EU wide framework expanding beyond transfer pricing // Mooij H., Lyons T. (eds.) Alternative Dispute Resolution and Tax Disputes. London: Edward Elgar Publishing, 2023. Chapter 5. P. 103–129.

20. Khorsandi P. The future of tax dispute resolution: Trends and predictions // Forbes Business Council. 2024. July 5. URL: https://www.forbes.com/sites/forbesbusinesscouncil/2024/07/05/the-future-of-tax-disputeresolution-trends-and-predictions/ (accessed: 29.04.2025).