Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасында еңбек тәртібін сақтау және тәртіптік жауапкершілік тетіктері

Мақалада Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасындағы еңбек тәртібі және тәртіптік жауапкершілікке қатысты құқықтық нормалар теориялық және тәжірибелік тұрғыдан жан-жақты сараланады. Зерттеудің мақсаты – еңбек тәртібі мен тәртіптік жауапкершілік институттарының мазмұны мен құқықтықтабиғатын ашу, олардың құқық қолдану практикасына ықпалын бағалау, сондай-ақ еңбек құқықтарын реттеудегі құқықтық олқылықтар мен нормативтік қайшылықтарды анықтау болып табылады. Авторлар Қазақстан Республикасының Еңбек кодексінің тиісті нормаларына терең құқықтық талдау жүргізу арқылы олардың құқықтық техникасын, тиімділігін және құқықтық айқындығын бағалайды. Сонымен қатар, еңбек тәртібін бұзу және тәртіптік жаза қолдану рәсімдеріндегі артық формалдылықтар мен құқықтық кемшіліктерге назар аударылады. Зерттеу нәтижелері ұлттық еңбек заңнамасын халықаралық еңбек құқықтарының жалпыға танылған стандарттарымен үйлестірудің маңыздылығын айқындай отырып, құқық қолдану тәжірибесін жүйелеу және жетілдіру қажеттігін негіздейді. Зерттеудің практикалық маңыздылығы – еңбек қатынастарын құқықтық реттеу тетіктерінің тиімділігін арттыру арқылы еңбек қатысушыларының құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау деңгейін көтеру қажеттігін дәлелдеумен айқындалады.

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК. URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/K1500000414 (дата обращения: 15.06.2025)

2. Ахметов А., Ахметова Г.А. Трудовое право: учебник. – Алматы, 2005. – 413 c.

3. Ismoilov S.A. New Tendencies of Liberalization of Labor Legislation of the Republic of Uzbekistan // Galaxy International Interdisciplinary Research Journal. 2021, vol. 9, no. 12, pp. 582–589.

4. Хамзин A., Алдашев С., Tлеубергенов Ю.M., Kусаиновa A.K., Хамзина Ж.А., Бурибаев Е.A. Правовое регулирование занятости в Казахстане // Международный журнал экологического и научного образования. – 2016. – № 11(18). – С. 11907–11916.

5. Clauwaert S., Schömann I. The crisis and national labour law reforms: a mapping exercise // European Labour Law Journal. 2012, vol. 3, no. 1, pp. 54–69.

6. Mačernytė-Panomariovienė I. et al. Some aspects of improving the legal regulation of labour relations: thirty years of experience in the Baltic States // International Social Science Journal. 2022, vol. 72, no. 246, pp. 1237–1253.

7. Абузярова Н.А. Трудовое право: учебник. – Алматы, 2002. – 264 с.

8. Апахаев Н.Ж., Тлеуов Т.М. Трудовое право Республики Казахстан: учебник. – Алматы, 2018. – 224 c.

9. Конституция Республики Казахстан принята на республиканском референдуме 30 августа 1995 года (с изменениями и дополнениями). URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/K950001000. (дата обращения: 15.06.2025)

10. Golovina S.Y. The impact of labor legislation liberalization on the quality of working life (on the example of Russia and Kazakhstan) // Labor Law in Russia and Abroad, 4. 2021, vol. 9, pp. 612–640.

11. Khamzina Z.A., Buribayev Ye.A., Turlykhankyzy K., Moldakhmetova Zh., Koshpenbetov B., Nessibeli K. Unloading the judicial system in kazakhstan? alternative ways of resolving individual labour disputes // Comparative Law Review. 2021, vol. 27, pp. 275–296.

12. Arestis P., Ferreiro J., Gomez C. Does employment protection legislation affect employment and unemployment? // Economic Modelling. 2023, vol. 126, 106437 p.

13. Идрисова С.Б. Понятие ответственности в трудовом праве. Сборник материалов региональной научно-практической конференции. – Семей, 2003. – 180 с.