Preview

Eurasian Scientific Journal of Law

Кеңейтілген іздеу
№ 4 (5) (2023)
Шығарылымды жүктеу PDF (Russian)

МЕМЛЕКЕТТІК ҚҰҚЫҚ ЖӘНЕ БАСҚАРУ

7-18 273
Аннотация

Зерттеу тақырыбының өзектілігі соңғы жылдары су қауіпсіздігінің су ресурстарын тиімді басқаруды талап ететін қазіргізаманның жаһандық тәуекелдер тізіміне енгізілуімен сипатталады. Атап айтсақ, Қазақстан Республикасында соңғы уақытта бұл мәселе ең өзекті мәселелердің бірі. Бүгінгі таңда республиканың су ресурстарын басқарудың ұлтаралық деңгейінде бірқатар шешілмеген мәселелер бар, өйткені елдің тұщы су ресурстарының барлығы дерлік трансшекаралық сипатқа ие, ал олардың жартысына жуығы іргелес мемлекеттердің аумағында қалыптасады. Осы зерттеу жұмысының мақсаты Қазақстан Республикасының Су ресурстарын ұлтаралық басқарудағы бар мәселелерді талдау және оларды шешу бағыттарын әзірлеу. Зерттеу әдістеріне нормативтік-құқықтық әдіс, сараптамалық, фактографиялық әдіс, мазмұнды талдау, салыстыру, жалпылау, жіктеу, синтездеу және талдау кіреді. Мақалада Қазақстан Республикасының қазіргі даму кезеңіндегі, оның ішінде трансшекаралық сипаттағы су ресурстарының жай-күйі ұсынылған. Республиканың су ресурстарын басқару ұлтаралық деңгейде сипатталып, осы саладағы мәселелер анықталды. Мәселен, бүгінгі таңда негізгі проблемаларға мыналар жатқызылды: іргелес мемлекеттердің, ең алдымен Қытай мен Ресейдің аумақтарынан трансшекаралық ағындарға тәуелділік, соңғы жылдары өзендерді ластайтын және суды іріктеу көлемін ұлғайтатын, инфрақұрылымның едәуір тозуы, басқаруды автоматтандыру мен цифрландырудың төмен деңгейі, су ресурстарын ұтымды пайдалану жөніндегі іс-шараларды іске асыруды бақылаудың төмен тиімділігі. Мәселелерді шешу үшін трансшекаралық су ресурстарын пайдалану тиімділігін арттыруға ықпал ететін су ресурстарын ұлтаралық басқаруды дамытудың перспективалық бағыттары ұсынылды және қаралды. 

АЗАМАТТЫҚ ҚҰҚЫҚ, АЗАМАТТЫҚ ҮРДІС

19-27 424
Аннотация

Мақалада дауларды шешудің баламалы әдісі ретінде Қазақстандағы медиация институтын құқықтық реттеу мәселелері талқыланып, талданады. Сондай-ақ медиация туралы заңның орындалу барысы және осы заңғатенгізілген өзгерістер қарастырылады. Медиация арқылы дауласушы тараптар үшінші бейтарап медиатордың қатысуымен өзара қолайлы шешімге келе алады. Мақаланы жазу барысында осы тақырыпқа қатысты көптеген шетелдік және отандық ғалымдардың ғылыми-теориялық және әдістемелік еңбектеріне терең шолу жасалып, медиацияның институт ретіндегі ерекшеліктері талданды. Мақалада автор Қазақстандағы медиация институтының дамуын шетелдік тәжірибемен салыстырған. Сонымен қатар, автор Қазақстан Республикасында медиацияны ұйымдастырудың артықшылықтары мен кемшіліктерін, сондай-ақ ерекшеліктерін талдады. Сондай-ақ, медиацияның қолданылу аясын кеңейтуге кедергі келтіретін мәселелер атап өтілді. Атап айтқанда, медиация институты туралы ақпараттың жоқтығы, осыған байланысты халықтың сенімсіздігі, сондай-ақ кәсіби медиаторлардың жетіспеушілігі медиацияның дамуын шектейтін негізгі факторлар болып табылады. Мақала соңында автордың айтуынша, медиация институтының дамуына жол ашу мақсатында аталған мәселелерді шешу жолдары ұсынылды. 

ҚЫЛМЫСТЫҚ ҚҰҚЫҚ, ҚЫЛМЫСТЫҚ ҮРДІС

28-34 164
Аннотация

Зерттеу тақырыбы сот-сараптамалық қорытындылардың заң тәжірибесіндегі маңыздылығы мен әсерін талдауды ұсына отырып, сот сараптамасының қорытындыларына құқықтық баға беруге бағытталған. Жұмыста сот сараптамасын жүргізу үдерісі, оның мақсаттары мен әдістемесі зерттеледі, сондай-ақ сот ісін жүргізуде сараптамалық қорытындылардың рұқсат етілгендігі, сенімділігі мен түсіндірілуімен байланысты мәселелер қарастырылады. Сот істері бойынша фактілер мен дәлелдемелерді анықтаудағы сот сараптамасының рөліне, сондай-ақ процеске қатысушылар үшін ықтимал салдарға байланысты негізгі құқықтық аспектілер талданады. Зерттеу нәтижелері сот сараптамасының сот ісін жүргізудегі рөлін және әділеттілікті қамтамасыз етудегі дәлелді және нақты сараптамалық қорытындылардың маңыздылығын жақсырақ түсіну үшін ақпарат береді. Зерттеу сот сараптамасын реттейтін нормативтік және заңнамалық ортаны, соның ішінде сарапшылардың біліктілігіне қойылатын талаптарды және оларды тағайындау процедураларын талқылайды. Зерттеу сонымен қатар сарапшылардың бейтараптығы мен объективтілігінің маңыздылығын және олардың процесс тараптарынан тәуелсіздігін қамтамасыз етудің қажеттілігін көрсетеді. Мүдделер қақтығысы және сарапшылардың қателіктері сияқты сараптамалық қорытындыларға қатысты ықтимал қиындықтар мен мәселелер қарастырылады. Нәтижесінде, бұл зерттеу сот сараптамасының сот процестеріндегі маңыздылығын және оның сот шешімдерін қабылдауға әсерін көрсетеді. Сараптамалық қорытындылардың сапасы мен дұрыстығын жақсартатын, неғұрлым әділ және тиімді құқықтық процеске ықпал ететін практикалық ұсыныстар мен шаралар талданады. 

35-41 147
Аннотация

Мақала қылмыстық заңнаманың өзекті мәселелерінің біріне арналған, онда жазаны өтеуден шартты түрде мерзімінен бұрын босату туралы мәселені теориялық және практикалық зерттеудің маңыздылығы бар. Бұл мақалада Еуропа Кеңесіне мүше мемлекеттердің құқық қолдану тәжірибесінде УДО тетігін қолданудың тиімділігін арттыру бойынша ұсыныстар қарастырылады. Шартты түрде мерзімінен бұрын босату институты қазіргі уақытта ең қарқынды дамып келеді және жазадан босату жүйесінде жиі қолданылады. Бұл институт сотталғандардың заңға бағынышты мінез-құлқын ынталандыруда және қылмыстық құқық бұзушылықтар жасауға жол бермеуде жігерлендіреді және оң құрал болып табылады. 

42-47 145
Аннотация

Мақала маманның дәлелдеу процесіне қатысуы түрінде арнайы білімді қолданудың қазіргі жағдайын, оның қызметінің ұйымдастырушылық және әдістемелік негіздерін құқықтық реттеудің ерекшеліктерін зерттеуге арналған. Авторлар құқықтық мәртебе, функциялар бойынша арнайы білімді (сарапшы мен маман) қолданудың екі түрін «жақындастыру» процесін көрсетеді, бұл оларды қолдану тәжірибесінде проблемалық жағдайларды тудырады. Мақалада арнайы білімді қолданудың екі формасының айырмашылығы, сотсараптама қызметін оңтайландыру, сондай-ақ заң практикасының сұраныстарына сәйкес маман мен сарапшының құқықтық, ұйымдастырушылық негіздерін үйлестіру қарастырылған. 

ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЖӘНЕ САЛЫСТЫРМАЛЫ ҚҰҚЫҚ

48-58 117
Аннотация

Қазіргі қылмыстық-құқықтық теорияда қылмыстық жауапкершілікті саралау құралдарының оңтайлы және қажетті саны туралы пікірлердің бірлігіне қол жеткізілмеген. Сондықтан жазаны ауырлататын біліктілік белгілері мен жағдайларының түрлерінің тізімі әлі де қалыптасу процесінде. Бұзақылық ниет-бұл қылмыс жасаудың кең таралған мотиві, бірақ осы уақытқа дейін жазаны ауырлататын жағдайлардың бірі ретінде қарастырылмайды, бұл жасалған қылмыс үшін жаза тағайындау кезінде әділеттілік қағидатынан ауытқу үшін жағдай туғызады. Зерттеудің мақсаты-жазаны ауырлататын мән-жай, бұзақылық ниетпен қылмыс жасау деп тануды негіздеу. Бұзақылық себептерді жазаны ауырлататын мән-жай деп тану оны қылмыстардың кейбір құрамдарының біліктілік белгісі ретінде және белгіленуі сайланатын қылмыстық жауаптылық шараларының қатаңдық дәрежесін арттыруды көздейтін мән-жайлар ретінде пайдалануды жүйелеуге мүмкіндік береді. Бұл әділ сот шешімдерін шығаруға ықпал етеді. Бұзақылық ниетпен жасалған кез келген қылмыс қоғамдық қауіптілік дәрежесініңжоғарылауымен сипатталатыныдәлелденген.Қылмыстың құрамына квалификациялық белгі ретінде бұзақылық мотивтер кірмейтін болса, онда бұл мотив жаза тағайындау кезінде ескерілуі керек. Зерттеу нәтижелері қылмыстықжауаптылықты саралаужәне даралау құралдары саласындағы зерттеулер үшін пайдаланылуы мүмкін. Жұмыста келтірілген негіздеме осы бапты толықтыру туралы заң жобасын дайындау кезінде ескерілуі мүмкін. Ресей Федерациясының Қылмыстық кодексінің 63-бабы (бұдан әрі – Қылмыстық кодекс) тағы бір ауырлататын мән-жай болып табылады. 

59-63 45
Аннотация

«Сот жүйесіндегі цифрлық трансформация: сын-қатерлер мен перспективалар» бабы цифрлық трансформацияның қазіргі заманғы сот процестеріне әсерін қарастырады. Ақпараттық технологиялардың жылдам дамуы және оларды қоғамның әртүрлі салаларына енгізу тұрғысынан сот жүйесі жаңа шындықтарға бейімделу қажеттілігінің қысымына ұшырауда. Мақалада деректер қауіпсіздігін қамтамасыз ету, сот төрелігінің ашықтығы мен қол жетімділігін сақтау, сондай-ақ цифрлық теңсіздікке байланысты проблемалар сияқты цифрлық технологияларды енгізу кезінде соттар кездесетін сын-қатерлер талданады. Сонымен қатар, сот процестерінің тиімділігін арттыруды, азаматтар үшін сот төрелігінің қолжетімділігін жақсартуды және басқару мен құқықтық мәселелерді шешудің инновациялық әдістерін дамыту мүмкіндігін қоса алғанда, цифрлық трансформациямен ашылатын әлеуетті перспективалар қаралуда. Мақала сот жүйелерін цифрлық дамытудың тиімді стратегияларын әзірлеу мақсатында осы тақырыпты неғұрлым терең зерделеуге және талқылауға шақырады.

64-70 35
Аннотация

Мақалада терроризмге қарсы іс-қимыл саласындағы құқық қорғау органдары мен арнайы қызметтердің жұмысын криминалистикалық қамтамасыз ету мәселелері қарастырылады. Автор террористік қылмыстарды тергеуге және алдын алуға, соның ішінде заманауи сот-медициналық әдістерді, құралдар мен технологияларды әзірлеу мен енгізуге жүйелі көзқарастың маңыздылығын атап көрсетеді. Терроризмге қарсы іс-қимылды үйлестіруге және тергеу және жедел бөлімшелер арасындағы өзара іс-қимылды жақсартуға орталықтандырылған көзқарас қажеттілігі талқыланады. Мамандарды даярлауды, бірыңғай әдіснаманы әзірлеуді және техникалық құралдарды тиімді пайдалануды қоса алғанда, қылмысқа қарсы күрес практикасын жарақтандырудағы криминалистикалық ғылымның рөліне ерекше назар аударылады. Мақалада криминалистикалық тіркеудің маңыздылығын арттыру, нақты жағдайларда іс-қимыл алгоритмдерін әзірлеу, жедел ақпаратты заңдастыру және террористік актілерді есепке алудың бірыңғай жүйесін құру сияқты криминалистикалық қолдауды жетілдіру бағыттары көрсетілген. Автор ғылыми-әдістемелік функциялары бар үйлестіру бюросын құруды, озық жұмыс тәжірибесін насихаттауды және қызметкерлерді даярлау үшін криминалистика бойынша мамандандырылған курстарды ұйымдастыруды ұсынады. Терроризмге қарсы күрестің тиімділігін арттыру үшін сот-медициналық білімді оқытуға және енгізуге кешенді көзқарастың қажеттілігі атап өтілді.

71-81 41
Аннотация

Мақалада қылмысқа қарсы күресте мемлекеттердің халықаралық ынтымақтастығы шеңберінде бетпебет ставканы жүргізудің іс жүргізу аспектілері қарастырылады. Авторлар Кишинев және Минск конвенциялары сияқты халықаралық келісімдерді, сондай-ақ Әзірбайжан, Ресей, Қазақстан және Молдованың ұлттық заңнамаларын талдап, бетпе-бет ставканы өткізу әрдайым құқықтық көмек шеңберінде қарастырылмайтынын атап өтті. Алайда, заңнама тараптардың өзара келісімі кезінде бетпе-бет мөлшерлемені қоса алғанда, өзге де іс жүргізу әрекеттерін жүргізуге мүмкіндік береді. Бетпе-бет ставканы қашықтықтан өткізу үшін бейне конференция сияқты заманауи техникалық құралдарды қолдануға ерекше назар аударылады. Бұл қашықтыққа, қауіпсіздікке қауіп төндіруге немесе басқа жағдайларға байланысты қатысушылардың жеке қатысуы мүмкін болмаған жағдайларда дұрыс. Авторлар қашықтықтан бетпе-бет ставка рәсімін заңнамалық тұрғыдан бекіту қажеттілігін атап көрсетеді және Әзірбайжанның қылмыстық іс жүргізу заңнамасына нақты өзгерістер енгізуді ұсынады. Бейнеконференцбайланысты енгізу дәлелдемелердің жол берілуі мен дұрыстығы қағидаттарын сақтай отырып, қылмыстық істерді тергеу кезінде халықаралық құқықтық көмектің жеделдігі мен тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді.



ISSN 2959-4197 (Print)
ISSN 2959-4200 (Online)